Slaapwandelen, ook wel somnambulisme genoemd, is een mysterieus en soms angstaanjagend verschijnsel. Of het nu gaat om een kind dat 's nachts door het huis dwaalt of een volwassene die plotseling op de bank wakker wordt, slaapwandelen roept veel vragen op. In deze blog ontdek je wat je moet doen bij slaapwandelen, wat de mogelijke oorzaken zijn, en krijg je praktische tips tegen slaapwandelen voor zowel kinderen als volwassenen.
Wat is slaapwandelen?
Slaapwandelen is een slaapstoornis waarbij iemand zich tijdens de diepe slaap fysiek beweegt, zonder zich daar bewust van te zijn. Het komt het vaakst voor bij kinderen tussen de 4 en 12 jaar, maar ook volwassenen kunnen er last van hebben. Tijdens een slaapwandeling kan iemand:
-
Rechtop gaan zitten in bed
-
Rondlopen in huis
-
Deur- of kastdeuren openen
-
Onzinnige handelingen uitvoeren
-
In zeldzame gevallen het huis verlaten
Het meest opvallende? De slaapwandelaar herinnert zich hier de volgende ochtend meestal niets van.
Is slaapwandelen gevaarlijk?
In de meeste gevallen is slaapwandelen op zichzelf niet gevaarlijk. Het risico zit hem vooral in de omgeving. Denk aan:
-
Traplopen of van de trap vallen
-
Deur openen en naar buiten lopen
-
Stoten tegen meubels of scherpe voorwerpen
-
Koken of apparaten bedienen tijdens het slaapwandelen
Daarom is het belangrijk om een veilige slaapomgeving te creëren en te weten wat te doen bij slaapwandelen.
Oorzaken van slaapwandelen
Er is niet één duidelijke oorzaak van slaapwandelen, maar er zijn wel een aantal bekende triggers. Enkele veelvoorkomende oorzaken van slaapwandelen zijn:
-
Slaapgebrek: een verstoord slaappatroon verhoogt de kans op slaapwandelen
-
Stress en angst: zorgen kunnen zich fysiek uiten tijdens de slaap
-
Koorts: vooral bij kinderen kan een hoge temperatuur leiden tot slaapwandelen
-
Genetische aanleg: komt het in de familie voor, dan is de kans groter
-
Medicatie of alcohol: sommige middelen beïnvloeden de diepe slaap
-
Slaapproblemen zoals slaapapneu of rusteloze benen syndroom
Wat moet je doen bij slaapwandelen?
Wanneer je merkt dat iemand aan het slaapwandelen is, is het belangrijk om kalm te blijven en deze stappen te volgen:
1. Laat de persoon zoveel mogelijk met rust
Probeer de slaapwandelaar niet abrupt wakker te maken, dit kan leiden tot verwarring, angst of zelfs agressie.
2. Begeleid de persoon rustig terug naar bed
Spreek zachtjes en probeer de persoon voorzichtig terug te leiden naar zijn of haar slaapkamer.
3. Zorg voor een veilige omgeving
-
Sluit ramen en deuren goed af
-
Beveilig trappen met hekken
-
Verwijder scherpe of gevaarlijke objecten
-
Gebruik eventueel een kinderslot op de deur
4. Houd een slaapdagboek bij
Noteer wanneer en hoe vaak het slaapwandelen voorkomt, wat er gebeurde, en of er vooraf stress of slaapgebrek was. Dit kan later nuttig zijn voor de huisarts of specialist.
Tips tegen slaapwandelen
Hoewel je slaapwandelen niet altijd kunt voorkomen, kun je het risico wel flink verkleinen met deze praktische tips:
Voor kinderen:
-
Zorg voor een rustige bedtijdroutine
-
Laat ze voldoende slapen
-
Vermijd opwindende schermtijd voor het slapengaan
-
Zorg voor een rustige en donkere slaapkamer
Voor volwassenen:
-
Vermijd alcohol en cafeïne in de avond
-
Beperk stress met ontspanningsoefeningen
-
Houd een regelmatig slaapschema aan
-
Overweeg ontspanningstechnieken zoals meditatie of ademhaling
Algemeen:
-
Gebruik een bewegingssensor of babyfoon bij jonge kinderen
-
Overweeg slaaptherapie als het slaapwandelen ernstig of langdurig is
-
Raadpleeg een huisarts of slaapexpert bij ernstige gevallen
Wanneer moet je naar de dokter?
In de meeste gevallen is slaapwandelen onschuldig en verdwijnt het vanzelf, vooral bij kinderen. Toch is het verstandig om een arts te raadplegen als:
-
Het slaapwandelen regelmatig of hevig voorkomt
-
De persoon zichzelf of anderen in gevaar brengt
-
Er sprake is van andere slaapproblemen of extreme vermoeidheid overdag
-
Het gedrag zeer ongewoon of verontrustend is
Conclusie: Wat kun je doen bij slaapwandelen?
Slaapwandelen hoeft geen reden tot paniek te zijn, maar het vraagt wel om een goede aanpak. Zorg voor een veilige omgeving, leer de mogelijke oorzaken herkennen, en pas eenvoudige gewoonten aan in het dagelijkse leven. Bij twijfel of aanhoudende problemen is het altijd verstandig om professionele hulp te zoeken.
